Treść strony
Wsparcie dla osób niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą (październik 2015 r.)
Osoby z niepełnosprawnością mogą realizować aktywność zawodową w różnych formach. Pracują na podstawie umów o pracę, umów zlecenia czy umów o dzieło lub innych kontraktów cywilnoprawnych.
Mogą także podejmować i prowadzić działalność gospodarczą, czyli stawać się przedsiębiorcami i w ten sposób zarabiać na utrzymanie i realizować swoje ambicje zawodowe. Działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły (z wyłączeniem działalności rolniczej). Przedsiębiorca to podmiot, który wykonuje tę działalność we własnym imieniu.
W niniejszym materiale przedstawione zostaną formy wsparcia, na jakie mogą liczyć osoby niepełnosprawne, będące właśnie przedsiębiorcami lub mające zamiar działalność gospodarczą podjąć.
- Pomoc na rozpoczęcie działalności
a) wsparcie na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Z 2011 r. Nr127, poz. 721, z późn. zm.):
Przepisy te przewidują, iż osoba niepełnosprawna chcąca podjąć własną działalność może ubiegać się o wsparcie na rozpoczęcie takiej działalności. Środki finansowe można uzyskać z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, które są w gestii starosty (lub prezydenta miasta). Środki te mogą być przeznaczone na podjęcie po raz pierwszy działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Zainteresowany musi jednak spełniać kilka warunków. Po pierwsze o środki na rozpoczęcie własnej działalności może się starać wyłącznie osoba niepełnosprawna, czyli osoba, która posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Po drugie osoba taka musi być zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna lub poszukująca pracy i nie pozostająca w zatrudnieniu.
Trzeba pamiętać także o tym, że o środki te można się starać na ponowne podjęcie działalności gospodarczej, jeżeli zgodnie z oświadczeniem zainteresowanego upłynęło co najmniej 12 miesięcy od zaprzestania prowadzenia poprzedniej działalności. By taką pomoc otrzymać zainteresowany musi złożyć odpowiedni wniosek do starosty właściwego ze względu na miejsce zarejestrowania w powiatowym urzędzie pracy. Wnioski takie składa się najczęściej za pośrednictwem powiatowych urzędów pracy. W tych urzędach znajdziemy także wzory formularzy oraz uzyskamy informacje o wszystkich koniecznych formalnościach.
Pomoc ta nie może być większa niż piętnastokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia jest ogłaszana kwartalnie, obecnie we wrześniu, październiku i listopadzie 2015 r. Wynosi 3.854,88 zł, a zatem maksymalne wsparcie, jakie może otrzymać zainteresowany na rozpoczęcie działalności gospodarczej w tym czasie to kwota w wysokości 57.823,2 zł. Starosta sprawdza wniosek pod względem rachunkowym i formalnym, ewentualnie wzywa do uzupełnienia braków formalnych. Przy rozpatrywaniu merytorycznym wniosku starosta bierze pod uwagę następujące kwestie:
1) przewidywane efekty ekonomiczne przedsięwzięcia, na które mają być przeznaczone środki;
2) popyt i podaż lokalnego rynku na planowaną działalność;
3) kalkulację wydatków na uruchomienie działalności w ramach wnioskowanych środków;
4) uprawnienia i kwalifikacje wnioskodawcy;
5) wysokość środków własnych wnioskodawcy;
6) wysokość posiadanych środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przeznaczonych na ten cel w danym roku.
Z powyższego wynika jasno, że wnioskodawca nie ma gwarancji ani otrzymania wsparcia, ani wysokości ostatecznej kwoty pomocy, gdyż nie tylko od wskazania własnych potrzeb zależy przyznawana suma. Wchodzą tu w grę także inne czynniki, a zatem samo udzielenie jednorazowej pomocy na rozpoczęcie działalności, jak i jej wysokość jest uznaniowa i zależy od decyzji starosty, jego oceny wniosku i ogólnej sytuacji na rynku pracy oraz posiadanych przez niego środków na ten cel w danym roku.
Jeśli wniosek zostanie rozpatrzony pozytywnie, to wnioskodawca będzie o tym poinformowany na piśmie i wezwany do negocjacji warunków umowy. Negocjacje te powinny zakończyć się w ciągu 14 dni od otrzymania informacji z wezwaniem do negocjacji przez osobę zainteresowaną.
O zakończeniu negocjacji w ciągu 14 dni starosta ma obowiązek zawrzeć umowę z zainteresowanym, a następnie przekazać środki na jego rachunek bankowy.Osoba niepełnosprawna, która otrzymała jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej, jest obowiązana do zwrotu otrzymanych środków wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, jeżeli z przyczyn leżących po jej stronie zostały naruszone warunki umowy.
b) wsparcie na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. Z 2015 r. poz. 149):
Na podstawie tego aktu o wsparcie mogą się starać wyłącznie osoby bezrobotne w tym osoby niepełnosprawne zarejestrowane w urzędzie pracy i posiadające właśnie status osoby bezrobotnej (nie osoby poszukującej pracy). Uzyskane w tym trybie dofinansowanie może być przeznaczone na podjęcie działalności gospodarczej, w tym na pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związanych z podjęciem tej działalności. Musi być to działalność gospodarcza podejmowana po raz pierwszy lub ponowne zakładanie swojej działalności (jeśli od zamknięcia poprzedniego przedsięwzięcia upłynęło co najmniej 12 miesięcy). Omawiana pomoc jest także wypłacana przez starostę i do niego należy złożyć odpowiedni wniosek, wnioski i wszystkie formalności należy załatwiać w urzędzie pracy, w którym jesteśmy zarejestrowani. Wsparcie jest wypłacane z środków funduszu pracy i nie może być wyższe niż 6-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. We wrześniu, październiku i listopadzie 2015 r. jest to kwota wynosząca 23.129,28 zł. Jest to zatem wsparcie dużo niższe niż omawiane w pkt 1 lit. a) (gdzie maksymalna kwota wynosiła 15-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia). Pamiętajmy także, że ostateczna wysokość dofinansowania jest ustalana w umowie zawartej pomiędzy zainteresowanym i starostą.
Wniosek o dofinansowanie może być przez starostę uwzględniony w przypadku, gdy starosta dysponuje środkami na jego sfinansowanie, a bezrobotny w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień złożenia wniosku:
a) nie odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniej pracy lub innej formy pomocy oferowanej przez powiatowy urząd pracy, o którym mowa w art. 62a ustawy,
b) nie przerwał z własnej winy szkolenia, stażu, realizacji indywidualnego planu działania, udziału w działaniach w ramach Programu Aktywizacja i Integracja, wykonywania prac społecznie użytecznych lub innej formy pomocy zaproponowanej przez urząd pracy,
c) po skierowaniu podjął szkolenie, przygotowanie zawodowe dorosłych, staż, prace społecznie użyteczne lub inną zaproponowaną formę pomocy.
Uwaga!
Osoba, która otrzymała jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej, jest obowiązana dokonać ich zwrotu wraz z odsetkami, w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania starosty, jeżeli prowadziła działalność gospodarczą przez okres krótszy niż 12 miesięcy albo naruszone zostały inne warunki umowy dotyczące przyznania tych środków.
Przepisy dają więc osobom niepełnosprawnym bezrobotnym możliwość ubiegania się o wsparcie zarówno na podstawie przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, jak i na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Oczywiście wsparcie można otrzymać tylko z jednego z tych źródeł zależnie od konkretnej sytuacji, środków, jakimi dysponuje starosta.
- Dofinansowanie do oprocentowania kredytu zaciągniętego na kontynuowanie działalności
Zgodnie z przepisami ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą może otrzymać ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych pomoc na kontynuowanie prowadzonej działalności. Są to środki pozostające w gestii starosty (lub prezydenta miasta). Pomoc ta polega na możliwości otrzymania dofinansowania do oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie tej działalności. Dofinansowanie to może sięgać do wysokości 50 proc. oprocentowania tego kredytu, otrzymujemy więc dopłatę do odsetek, nie zaś do kapitału głównego.
Przedsiębiorca może ubiegać się o taką pomoc, jeśli nie brał pożyczki na podjęcie działalności gospodarczej. Jeżeli zaś brał taką pożyczkę, to może złożyć wniosek o to dofinansowanie, dopiero w momencie, kiedy pożyczka ta została spłacona lub w całości umorzona. Jeśli przedsiębiorca niepełnosprawny otrzymał bezzwrotne środki na rozpoczęcie działalności gospodarczej, to o to wsparcie może ubiegać się dopiero po 24 miesiącach od ich otrzymania. Aby uzyskać tę formę dofinansowania, należy złożyć wniosek do starosty właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności. Ostateczna wysokość pomocy finansowej zostaje ustalona w umowie, którą przedsiębiorca zawiera ze starostą. Taka dopłata dotyczy oprocentowania danego kredytu od dnia następnego po dniu zawarcia umowy, do końca roku kalendarzowego. Nie ma znaczenia, kiedy kredyt został zaciągnięty. O to wsparcie można ubiegać się raz w roku i tylko do jednego kredytu.
Dofinansowaniem nie mogą być objęte odsetki za nieterminowe spłaty rat, zarówno kapitału jak i odsetek. Również ta forma wsparcia zależy od decyzji starosty i wielkości posiadanych przez niego środków w danym roku.
- Refundacja składek na ubezpieczenie społeczne
Zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych osoba niepełnosprawna prowadząca działalność gospodarczą może także ubiegać się o refundację składek na ubezpieczenie społeczne. Mówimy tu o refundacji, czyli sytuacji, kiedy przedsiębiorca opłaca składkę, a następnie po dopełnieniu formalności otrzymuje zwrot ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Osobie prowadzącej działalność gospodarczą Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych refunduje składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe obliczone od podstawy wymiaru składek na to ubezpieczenie stanowiącej 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Natomiast osobom prowadzącym pozarolniczą działalność w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych refunduje składki emerytalne i rentowe obliczone od podstawy wymiaru wynoszącej 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia.Za okres styczeń – grudzień 2015 r. kwota składek na ubezpieczenia społeczne, odpowiadająca kwocie składek należnych od 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego wynosi:
a) 463,68 zł – na ubezpieczenie emerytalne,
b) 190,03 zł – na ubezpieczenie rentowe.
Za okres styczeń – grudzień 2015 r. kwota składek na ubezpieczenia społeczne, odpowiadająca kwocie składek należnych od 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia wynosi:
a) 102,48 zł – na ubezpieczenie emerytalne,
b) 42,00 zł – na ubezpieczenie rentowe.
Wysokość refundacji jest zależna od stopnia niepełnosprawności przedsiębiorcy i wynosi:
1) dla osoby zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności – 100 proc. składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe,
2) dla osoby zaliczonej do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności – 60 proc. składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe,
3) dla osoby zaliczonej do lekkiego stopnia niepełnosprawności – 30 proc. składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
Refundacja w roku 2015 wynosi zatem (przy przyjęciu jako podstawy wymiaru składek 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego):
a) dla osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności – 653,71 zł,
b) dla osoby o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności – 392,23 zł,
c) dla osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności – 196,11 zł. Ponadto otrzymanie refundacji uzależnione jest od:
1) opłacenia przez zainteresowanego składek w całości oraz
2) nie zaleganie z ich opłaceniem.
Refundacja może być także wstrzymana, jeśli zainteresowany posiada zaległości wobec Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w kwocie przekraczającej 100 zł. Refundacja będzie przywrócona po uregulowaniu tych zaległości.
By otrzymać refundację składek na ubezpieczenie społeczne, należy złożyć wniosek do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w miesiącu, za który zostały opłacone składki.
Wniosek może zostać złożony w formie elektronicznej lub pisemnie.
Z refundacji wyłączone są kwoty składek sfinansowane ze środków publicznych.Wniosek składa się do biura Pańtwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w Warszawie ul. Jana Pawła II 13. W oddziałach Peronu i na stronie www.pfron.org.pl można pobrać wzory druków i dowiedzieć się, jakich formalności należy dopełnić, by uzyskać refundację.
Pamiętać przy tym należy, że wyżej wskazane kwoty nie stanowią całości obciążeń przedsiębiorcy. Oprócz składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe musi on opłacić także składkę na ubezpieczenie chorobowe, wypadkowe, fundusz pracy, a także składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Całość obciążeń z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne od 1 kwietnia 2015 r. wynosi 1092,28 zł. Widać zatem jasno, że refundacja stanowi jedynie pewien procent wszystkich obciążeń, jakie musi ponosić osoba wykonująca działalność gospodarczą bez względu na fakt, czy osiąga jakiekolwiek przychody.
Uwaga!
Wszystkie wyżej wskazane formy wsparcia osób niepełnosprawnych wykonujących działalność gospodarczą są formami pomocy de minimis. Jest to forma pomocy publicznej, która nie podlega notyfikacji Komisji Europejskiej, gdyż jest to wsparcie o niewielkich rozmiarach, które nie zakłóca konkurencji na rynku. Ustalone są maksymalne progi tej pomocy, które nie mogą przekraczać 200 tys. euro w przeciągu trzech lat (100 tys. jeśli chodzi o obszar transportu drogowego). Szczegółowe uregulowania dotyczące tej formy pomocy zawarte są w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis, które weszło w życie 1 stycznia 2014 r.
Uwaga!
W tym miejscu trzeba podkreślić, że z wyżej wskazanych form wsparcia mogą także korzystać osoby niepełnosprawne rozpoczynające lub prowadzące działalność rolniczą w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, w tym polegającą na prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, bez względu na formę prawną jej prowadzenia. Osoby takie mogą ubiegać się o jednorazową pomoc na rozpoczęcie działalności lub na ponowne jej podjęcie, jeśli od zaprzestania poprzedniej upłynął co najmniej rok.
Rolnik niepełnosprawny może także wystąpić, na zasadach omówionych w punkcie 2, o dofinansowanie do oprocentowania kredytu bankowego zaciągniętego na kontynuowanie działalności rolniczej do starosty właściwego ze względu na miejsce położenia gospodarstwa rolnego. Jeśli natomiast chodzi o refundację składek, to niepełnosprawny rolnik zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne otrzymuje zwrot opłaconych składek na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe, macierzyńskie oraz emerytalno-rentowe. Składka zdrowotna nie podlega refundacji.
Inny jest termin składania wniosków o refundację, gdyż rolnik składa wniosek o wypłatę refundacji składek w miesiącu następującym po miesiącu, w którym dokonał zapłaty składek za dany kwartał. Pozostałe zasady są jednakowe dla obu tych grup osób.
Reasumując
Przepisy prawa przewidują pewne formy wsparcia osób niepełnosprawnych rozpoczynających oraz już prowadzących działalność gospodarczą. Regulacje te stanowią wsparcie zwłaszcza przy zakładaniu swojej działalności, są jednak niewystarczające. Brakuje wciąż przepisów umożliwiających rozwój tej działalności, jej rozbudowywanie, rozszerzanie. Nie są przewidziane preferencje przy zatrudnianiu pracowników przez niepełnosprawnych przedsiębiorców (chyba że są to także osoby niepełnosprawne). W przypadku osób z problemami wzroku przy rozwijaniu własnej działalności niezwykle pomocny byłby lektor czy przewodnik, przepisy jednak nie przewidują żadnej formy wsparcia przy zatrudnianiu właśnie osób wspomagających, których praca pozwalałaby niwelować bariery i ograniczenia wynikające z niepełnosprawności. Dopiero tego typu regulacje wyrównujące szanse pozwoliłyby przedsiębiorcy niepełnosprawnemu stawać się pełnoprawnym uczestnikiem rynku, konkurencyjnym dla przedsiębiorców pełnosprawnych.
Dominika Buchalska, adwokat
Błąd: Nie znaleziono pliku licznika!Szukano w Link do folderu liczników
Artykuł publikowany w ramach projektu TYFLOSERWIS - INTERNETOWY
SERWIS INFORMACYJNO-PORADNICZY dofinansowany ze środków Państwowego
Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Dodano: 18-12-2015 12:35:35
