Komitet strażnikiem Konwencji do spraw osób z niepełnosprawnościami - Krzysztof Wiśniewski

Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych obowiązuje w Polsce od blisko ośmiu lat. Stanowi ona punkt odniesienia do wszelkich działań podejmowanych na rzecz tej grupy. Przypomnę, że Konwencja o prawach osób z niepełnosprawnościami została przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uchwałą 61/106 z dnia 13 grudnia 2006 roku i weszła w życie 3 maja 2008 roku. Rząd Polski podpisał ją 20 marca 2007 roku, natomiast ratyfikacja Konwencji przez Polskę miała miejsce 6 września 2012 roku.

Na temat realizacji postanowień tego dokumentu w Polsce powiedziano i napisano wiele, co i rusz zachęca się do konwencyjnego myślenia, przestrzegania zawartych w niej postulatów, powołuje się na nią w razie łamania praw osób z niepełnosprawnością itd.

Natomiast w poniższym tekście chciałbym przybliżyć Szanownym Czytelnikom działania jednostki, która stoi na straży przestrzegania Konwencji na całym świecie, a także realizuje inne zadania dotyczące pełnej realizacji tego aktu prawnego.

Komitet Praw Osób z Niepełnosprawnościami – COMMITTEE ON THE RIGHTS OF PERSONS WITH DISABILITIES – (w skrócie CRPD) jest organem monitorującym wdrażanie Konwencji przez państwa, które podpisały i ratyfikowały ten dokument. Wszystkie państwa-strony są zobowiązane do składania Komitetowi regularnych raportów dotyczących realizacji Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych na terenie swojego kraju. Pierwsze sprawozdanie z realizacji konwencji należy złożyć w ciągu dwóch lat od jej ratyfikacji, zaś kolejne raporty każde państwo składa co cztery lata.

Komitet poddaje sprawozdanie wnikliwej ocenie, a następnie wydaje rekomendacje i ogólne zalecenia dotyczące raportu i przekazuje je zainteresowanemu państwu. Zazwyczaj są to wskazówki, które mają przyczynić się do pełniejszej realizacji postanowień Konwencji. Komitet publikuje również objaśnienia i komentarze dotyczące interpretacji przepisów Konwencji.

Ponadto protokół fakultatywny do Konwencji, który jak dotąd nie został przyjęty przez Polskę, przyznaje Komitetowi kompetencję do rozpatrywania indywidualnych skarg dotyczących domniemanych naruszeń Konwencji przez państwa, które przyjęły wspomniany protokół.

Siedzibą Komitetu jest Genewa. Tam też odbywają się jego posiedzenia. Członkowie Komitetu gromadzą się zazwyczaj dwa razy w roku.

 

Kto może być członkiem Komitetu oraz jak wygląda procedura wyborcza

Komitet Praw Osób z Niepełnosprawnościami składa się z 18 członków. Jak zaznaczono, muszą to być osoby o wysokim poziomie moralnym oraz posiadające kompetencje i doświadczenie w kwestiach związanych z Konwencją o prawach osób niepełnosprawnych.

Zgodnie z Art. 4 ust 3 Konwencji, nominacje na członków Komitetu mogą być dokonywane przez państwa, które są stronami Konwencji. Przepis ten stanowi, że „Członkowie Komitetu będą wybierani przez państwa-strony, biorąc pod uwagę sprawiedliwy podział geograficzny, reprezentację różnych form cywilizacji i głównych systemów prawnych, zrównoważoną reprezentację płci i udział niepełnosprawnych ekspertów”. Przy wyznaczaniu niezależnych ekspertów w wyborach do komitetów podkreśla się również znaczenie niezależności i bezstronności członków wybieranych organów.

Członkowie Komitetu wybierani są na okres czterech lat, ale swoją funkcję mogą pełnić nadal, jeśli otrzymają ponowną rekomendację z ramienia swojego państwa i znowu zostaną wybrani.

Co dwa lata odbywają się wybory połowy składu Komitetu. Chodzi o to, aby zapewnić ciągłość pracy opisywanego gremium.

Wybór dziewięciu członków Komitetu odbył się na 13. sesji państw stron Konwencji, która odbyła się w Nowym Jorku w dniach 30 listopada – 3 grudnia 2020 roku. Wybory zostały przeprowadzone w związku z wygaśnięciem mandatów połowy składu Komitetu z końcem minionego roku. Termin zgłaszania kandydata na członka Komitetu na lata 2021–2024 upłynął 1 października 2020 roku. Polska zgłosiła kandydaturę Katarzyny Roszewskiej.

Wspomniane zgłoszenie składa się w Biurze Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka w Genewie. Niestety, polska kandydatura nie uzyskała uznania obradujących.

Warto w tym miejscu wspomnieć, iż zgodnie z artykułem 40 Konwencji „Państwa-strony będą spotykać się regularnie na konferencji państw-stron w celu rozpatrzenia każdej sprawy dotyczącej wdrażania niniejszego aktu prawnego”. Od 2008 roku odbyło się 13 takich zgromadzeń.

Obecny skład Komitetu praw osób z niepełnosprawnościami wygląda następująco.

Przewodniczącym jest Danlami Umaru Basharu z Nigerii. Jego zastępcami są: Australijka Rosemary Kayess oraz przedstawiciel Litwy Jonas Ruskus. Ważną rolę pełni Amalia Gamio Ríos z Meksyku. Jest ona sprawozdawczynią Komitetu.

Pozostali członkowie to: Rosa Idalia Aldana Salguero z Gwatemali, reprezentująca Izrael Odelia Fitoussi, Jamajczyk Floyd Morris, przedstawiciel Kenii Samuel Kabue, Gerel Dondovdorj z Mongolii, Marokanka Soumia Amrani, Robert George Martin z Nowej Zelandii, reprezentująca Panamę Vivian Fernández de Torrijo, przedstawicielka Tajlandii Saowalak Thongkuay, przedstawicielka Ghany Gertrude Oforiwa Fefoame, Mara Cristina Gabrilli z Brazylii, Miyeon Kim z Koreii Południowej, Szwajcar Markus Schefer oraz Risnawati Utami z Indonezji.

Najbliższa sesja Komitetu Praw Osób z Niepełnosprawnościami zaplanowana jest na marzec bieżącego roku. Myślę, że warto przyglądać się pracom tego organu. Członkowie Komitetu dokładają wszelkich starań, aby zaproponowane wskazówki i rekomendacje służyły osobom z niepełnosprawnościami na całym świecie.

W kolejnych tekstach omówię sprawozdanie z 23. sesji, która miała miejsce w drugiej połowie minionego roku, a także będę prezentował postanowienia Komitetu podejmowane na zebraniach zaplanowanych na ten rok.

Krzysztof Wiśniewski

Błąd: Nie znaleziono pliku licznika!Szukano w Link do folderu liczników

Artykuł publikowany w ramach projektu „TYFLOSERWIS 2018–2021 INTERNETOWY SERWIS INFORMACYJNO-PORADNICZY", dofinansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Dodano: 13-01-2021 19:44:35