COVID-19 a wydawanie orzeczeń o stopniu niepełnosprawności oraz orzeczeń o niezdolności do pracy (stan prawny 1 maja 2020 r.) - Dominika Buchalska

Jak wszyscy wiemy, od 14 marca 2020 r. obowiązuje w Polsce stan zagrożenia epidemicznego, a od 20 marca 2020 r. stan epidemii, wywołany wirusem SARS-CoV-2, zwanym dalej „COVID-19”.

Ustawodawca już od początku marca 2020 r. wprowadził liczne regulacje prawne, które z jednej strony mają zapobiegać rozprzestrzenianiu się choroby wywołanej tym wirusem, z drugiej zaś – neutralizować negatywne skutki ograniczeń i obostrzeń obowiązujących w życiu gospodarczym i społecznym. Na podstawie aktów powszechnie obowiązujących na terenie naszego kraju ograniczono możliwość przemieszczania się, zamknięto żłobki, przedszkola i szkoły, wprowadzono możliwość wykonywania przez pracowników pracy zdalnie. Ponadto zamknięto wiele punktów usługowych oraz ograniczono pracę urzędów, sądów i innych instytucji publicznych.

Jaki wpływ ta sytuacja ma na osoby niepełnosprawne w kontekście posiadanych przez nie orzeczeń potwierdzających niepełnosprawność lub niezdolność do pracy?

Oczywiście stan zagrożenia epidemicznego czy stan epidemii nie zmienia zapisów orzeczeń, w żaden sposób ich nie ogranicza, nie zawęża wynikających z nich uprawnień itp. Tak więc, jeśli mamy orzeczenie, które nie kończy się w tym trudnym czasie, w zasadzie nic się w tym zakresie nie zmienia. Powstaje natomiast problem z dokumentami wydanymi na czas określony, który właśnie się skończył lub niedługo się skończy. Tu rodzą się poważne wątpliwości: jak w obecnej sytuacji skompletować konieczne dokumenty? w jaki sposób bezpiecznie złożyć wymagany wniosek? w jaki sposób organizować posiedzenia komisji orzekających, badania wnioskodawców?

Poniżej przedstawiamy wprowadzone na czas walki z wirusem Covid-19 zasady:

I. Orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub o niepełnosprawności

Zgodnie z wprowadzonymi regulacjami przewidziane zostały następujące sytuacje:

Jeśli ważność orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, wydanego na czas określony na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych upłynęła w przedziale czasowym od dnia 9 grudnia 2019 r. do dnia 7 marca 2020 r., a osoba legitymująca się takim dokumentem złożyła w tym okresie wniosek o wydanie kolejnego orzeczenia, to dotychczasowe zachowuje ważność do upływu 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

A zatem, jeśli nasze orzeczenie utraciło już ważność, ale przed dniem 8 marca 2020 r. złożony został kolejny wniosek do powiatowego (lub miejskiego) zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności, to nie musimy martwić się, że z powodu ograniczeń wywołanych stanem zagrożenia epidemicznego lub stanem epidemii, nie zostanie nam w najbliższym czasie wydane nowe.

Orzeczenie nasze zachowuje ważność do 60 dni od odwołania stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego, chyba że komisja orzekająca wcześniej zdoła się zebrać i wydać w naszej sprawie stosowne postanowienia.

Nieco inne regulacje przewidziano w sytuacji, gdy ważność orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności upływa począwszy od dnia 8 marca 2020 r. Otóż dokument taki zachowuje ważność do upływu 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

Oznacza to, że spokojnie możemy poczekać do momentu, kiedy stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii zostanie odwołany i wówczas dopiero złożyć kolejny wniosek o wydanie stosownego dokumentu, a nasze orzeczenie jeszcze 60 dni będzie zachowywać ważność, chyba że komisja wyda wcześniej stosowne postanowienie w tej sprawie.

II Karty parkingowe

Z zagadnieniami poruszonymi w pkt I. ściśle wiąże się kwestia ważności kart parkingowych. Otóż w związku z zachowaniem ważności orzeczeń o niepełnosprawności albo orzeczeń o stopniu niepełnosprawności, karty parkingowe wydane na podstawie tych orzeczeń zachowują ważność do 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, nie dłużej jednak niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

III. Orzeczenia o niezdolności do pracy

Chodzi tu o orzeczenia o:

1) częściowej niezdolności do pracy,

2) całkowitej niezdolności do pracy,

3) całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji,

4) niezdolności do samodzielnej egzystencji,

wydane na czas określony na podstawie przepisów m.in.:

a) ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

b) ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej,

c) ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,

d) ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników,

e) ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

Pamiętajmy, że są to orzeczenia uprawniające do pobierania określonych świadczeń (w tym renty z tytułu niezdolności do pracy, renty socjalnej czy tzw. 500 + dla osób niepełnosprawnych).

Zgodnie z wprowadzonymi regulacjami wyżej wskazane orzeczenia, które zostały wydane na czas określony, a których ważność upłynęła lub upłynie:

a) w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego (od 14 do 19 marca 2020 r.),

b) w okresie obowiązywania stanu epidemii (od 20 marca 2020 r. do odwołania) w związku z zakażeniami wirusem COVID-19,

c) w okresie 30 dni następujących po odwołaniu stanu epidemii lub stanu epidemicznego,

będą prawomocne przez okres kolejnych 3 miesięcy od dnia upływu terminu ich ważności.

Pamiętajmy jednak, że warunkiem koniecznym zachowania ważności tego dokumentu jest także złożenie wniosku o ustalenie uprawnień do świadczenia na dalszy okres przed upływem terminu ważności tego orzeczenia.

A zatem w przypadku dokumentów wydawanych do celów korzystania ze świadczeń m.in. rentowych ważność dokumentu zostaje przedłużona o trzy miesiące, jednak tylko pod warunkiem, że przed upływem jego ważności złożymy kolejny wniosek, np. o rentę socjalną, z tytułu niezdolności do pracy.

Jeśli termin ważności orzeczenia o niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji upłynął przed ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego, tj. przed dniem 14 marca 2020 r., a wniosek o ustalenie uprawnień do świadczenia na dalszy okres został złożony przed upływem terminu ważności tego orzeczenia, to dotychczasowe zachowuje ważność przez okres kolejnych trzech miesięcy od dnia upływu terminu jego ważności.

Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy do dnia 31 marca 2020 r. zostało wydane już nowe orzeczenie w danej sprawie. Wówczas oczywiście do obrotu wchodzi to nowe orzeczenie.

Uwaga!

Prawo do świadczenia, które zależy od ważności orzeczenia o niezdolności do pracy lub o niezdolności do samodzielnej egzystencji, ulega wydłużeniu do końca miesiąca, w którym upływa ważność wydłużonego orzeczenia. I tak, jeśli orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji traci ważność w dniu 10 kwietnia 2020 r., to przysługujące na jego podstawie prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy będzie przysługiwało do końca lipca 2020 r. (nie do 10 lipca 2020 r., mimo że ważność orzeczenia została wydłużona do 10 lipca 2020 r.).

Jako że wydłużenie ważności orzeczeń (o częściowej niezdolności do pracy, całkowitej niezdolności do pracy, o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji, o niezdolności do samodzielnej egzystencji) wynika z samej ustawy, organ, który wypłaca na tej podstawie świadczenie, nie będzie wydawał w tej sprawie dodatkowej decyzji.

Uwaga!

Rada Ministrów może, w celu przeciwdziałania COVID-19, w drodze rozporządzenia, określać dłuższe okresy ważności orzeczeń (dotyczących niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji), niż trzy miesiące, mając na względzie okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz skutki nimi wywołane.

A zatem, jeśli stan epidemii będzie trwał dłużej, może się zdarzyć, że ważność orzeczeń, które tracą ważność od dnia 14 marca 2020 r., będzie przedłużona.

W chwili obecnej takie wydłużenie nie jest wprowadzane.

• IV. Legitymacja emeryta-rencisty

Ważność tego dokumentu, który potwierdza prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, zostaje wydłużona na taki sam okres, jak samo orzeczenie.

Dominika Buchalska

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz. 374, z późn. zm.)

Błąd: Nie znaleziono pliku licznika!Szukano w Link do folderu liczników

Artykuł publikowany w ramach projektu „TYFLOSERWIS 2018–2021 INTERNETOWY SERWIS INFORMACYJNO-PORADNICZY", dofinansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Dodano: 20-05-2020 18:35:50