Światowy Tydzień Jaskry - Barbara Zarzecka

Na jaskrę, która nieleczona prowadzi do nieodwracalnego uszkodzenia wzroku, choruje około miliona Polaków. Ponad połowa z nich nie dostrzega objawów – alarmują specjaliści. By zwiększyć świadomość społeczeństwa na temat tej podstępnej choroby oraz poprawić jej wykrywalność we wczesnych stadiach rozwoju, co roku w ramach Światowego Tygodnia Jaskry w wybranych gabinetach w całej Polsce organizowane są bezpłatne badania wzroku. Tegoroczna, czwarta już edycja tej akcji odbędzie się w dniach 8-14 marca.

 

Sztuczna inteligencja w walce z jaskrą

Przesiewowe badania diagnostyczne to nie jedyne narzędzie do wykrywania przypadków „cichego złodzieja wzroku”. W Polsce opracowano niedawno projekt e-jaskra – innowacyjną metodę badań wykorzystującą tzw. sztuczną inteligencję. Jak czytamy na stronie Centrum Mikrochirurgii Oka „Laser”, badanie jest krótkie, komfortowe dla pacjenta i nie wymaga przygotowania. Cała procedura polega na wykonaniu zdjęcia dna oka (bez konieczności rozszerzania źrenicy), które później analizowane jest komputerowo. Sztuczna inteligencja przyporządkowuje dane zdjęcie do kategorii „oko zdrowe” lub „chore”, korzystając z tzw. sieci neuronowej, czyli – w uproszczeniu – bazy wiedzy wprowadzonej do systemu. Do jej stworzenia posłużyło ponad dwa tysiące pięćset zdjęć osób zdrowych i chorujących na jaskrę dostarczonych przez Poradnię Jaskrową Klinicznego Szpitala Okulistycznego oraz Centrum Mikrochirurgii Oka „Laser”. Co więcej, e-jaskra ma zdolność tzw. głębokiego uczenia się, a więc samodoskonalenia z każdym wykonanym badaniem.

Badanie trwa zaledwie kilka minut, a jego wynik otrzymuje się już po chwili od jego zakończenia. Metoda określa podejrzenie występowania jaskry z prawdopodobieństwem do 80 procent.

Program e-jaskra opracowała interdyscyplinarna grupa fachowców powołana i kierowana przez jednego z najwybitniejszych okulistów w Polsce – prof. Jerzego Szaflika. W trwających ponad dwa lata pracach wzięli udział również inni znani okuliści, w tym prof. Jacek P. Szaflik, dr Anna Zalewska-Żmijewska, oraz zespół prof. Jacka Pniewskiego z Katedry Fizyki Optycznej Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego i trzech ekspertów techniki komputerowej.

Nieodpłatne badanie w systemie e-jaskra będzie wkrótce dostępne w siedleckiej poradni CMO „Laser”. Z tego innowacyjnego narzędzia będzie można również skorzystać w ramach Światowego Tygodnia Jaskry, w Centrum Jaskry przy ul. Grzybowskiej 6/10 w Warszawie. Badania te odbędą się w dniach 10, 11, 13 marca 2020 roku (obowiązuje rejestracja).

 

Okuliści kontra jaskra

O projekcie e-jaskra mówiono podczas konferencji Polskiego Towarzystwa Okulistycznego inaugurującej Światowy Tydzień Jaskry, która odbyła się 3 marca 2020 roku w Polskiej Agencji Prasowej. Wydarzenie, jak co roku, cieszyło się dużym zainteresowaniem. Wzięło w nim udział wielu znanych i cenionych specjalistów, jak:

• prof. dr hab. n. med. Jacek P. Szaflik, kierownik Katedry i Kliniki Okulistyki Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Samodzielny Publiczny Kliniczny Szpital Okulistyczny, prezes Polskiego Towarzystwa Okulistycznego,
• dr hab. n. med. Anna Kamińska, Katedra i Klinika Okulistyki Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, przewodnicząca Sekcji Jaskry Polskiego Towarzystwa Okulistycznego,
• prof. dr hab. n. med. Bożena Romanowska-Dixon, kierownik Oddziału Klinicznego Okulistyki i Onkologii Okulistycznej Szpitala Uniwersytecki w Krakowie, prezes elekt Polskiego Towarzystwa Okulistycznego,
• prof. dr hab. n. med. Dariusz Kęcik – kierownik Katedry i Kliniki Okulistyki Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus w Warszawie, przewodniczący Oddziału Mazowieckiego Polskiego Towarzystwa Okulistycznego,
• dr hab. n. med. Anna Zaleska-Żmijewska – Katedra i Klinika Okulistyki, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Centrum Badań Medycznych „Brand med”, Centrum Mikrochirurgii Oka Laser Klinika prof. Jerzego Szaflika, Warszawa,
• prof. dr hab. n. med. Jerzy Szaflik – prezes Polskiego Towarzystwa Okulistycznego w latach 2004-2010, konsultant krajowy w dziedzinie okulistyki 1998-2012, Centrum Badań Medycznych „Brand med”, Centrum Mikrochirurgii Oka Laser Klinika prof. Jerzego Szaflika, Warszawa,
• dr hab. Jacek Pniewski – Zakład Optyki Informacyjnej Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego,
• Teresa Kłys – dyrektor Centralnej Przychodni Rehabilitacyjno-Leczniczej Polskiego Związku Niewidomych,
• Małgorzata Szumowska – dyrektor generalna Niewidzialnej Wystawy.

Eksperci podzielili się swoją wiedzą podczas licznych wystąpień i prezentacji dotyczących problemu jaskry, metod jej wykrywania oraz skutecznego leczenia.

Na konferencję zaproszony został również przedstawiciel pacjentów – Władysław Gajowniczek, który opowiedział o wpływie jaskry na życie prywatne i zawodowe. Wspomniał o ograniczeniach, z jakimi musi mierzyć się na co dzień z powodu choroby, podkreślając przy tym, że przyczyną jego problemów było m.in. unikanie wizyty u okulisty.

Wszyscy podkreślali, że organizowanie bezpłatnych badań ma ogromny sens.

Polskie Towarzystwo Okulistyczne zorganizowało również konferencję naukową „Polskie Forum Jaskry”, na której zostały poruszone aktualne tematy związane z tym „cichym złodziejem wzroku”. Konferencja odbyła się w dniu 7 marca 2020 roku w Warszawie w Digital Knowledge Village przy ul. Puławskiej 457. Można było w niej wziąć udział również za pomocą transmisji online.

Badajmy się

– Mimo stale postępującego rozwoju medycyny, przyczyny powstawania jaskrowych zmian w nerwie wzrokowym nie są do końca zbadane i, co za tym idzie, nie są również znane skuteczne metody leczenia. Współczesna medycyna potrafi natomiast opóźniać lub zahamować postęp zmian chorobowych. Żeby jednak mówić o leczeniu, trzeba najpierw jaskrę zdiagnozować, a nie jest to wcale proste – pisze Alicja Barwicka, okulista, w artykule „Jaskra, choroba z wieloma niewiadomymi”, który ukazał się w „Pochodni”.

A więc wiemy już, że warunkiem zachowania widzenia jest wczesne rozpoznanie choroby. Tymczasem aż 70 procent przypadków jaskry wykrywanych jest zbyt późno, ponieważ w początkowym stadium choroba nie daje żadnych alarmujących objawów. Dlatego właśnie tak ważne są badania przesiewowe w kierunku jaskry. Według zaleceń lekarzy każdy powinien przynajmniej raz w roku przejść pełne badanie okulistyczne, a osoby z grupy ryzyka nawet co sześć miesięcy.

Do czynników ryzyka zachorowania na jaskrę zalicza się między innymi: wiek powyżej czterdziestego roku życia, krótkowzroczność, nadwzroczność, małą grubość rogówki, choroby kardiologiczne, obecność jaskry w rodzinie, zaburzenia krążenia obwodowego, życie w ciągłym stresie i bóle głowy. Niezależnie od głównych czynników profilaktyczne badanie w kierunku jaskry zalecane jest każdej osobie, która od roku nie była u okulisty.

Badania w ramach Światowego Tygodnia Jaskry są bezpłatne dla pacjentów, którzy zarejestrowali się na wizytę telefonicznie w terminach wskazanych przez daną placówkę (nie trzeba mieć skierowania). Okulista może zaproponować odpłatnie dodatkowe badania, nieobjęte zakresem usługi badań przesiewowych, ale do decyzji pacjenta pozostaje, czy zgodzi się, by je wykonano.

Do akcji włączyła się również Centralna Przychodnia Rehabilitacyjno-Lecznicza Polskiego Związku Niewidomych. Placówka, mieszcząca się przy ul. Karmelickiej w Warszawie, zaprasza na badania przesiewowe pacjentów, którzy nie odwiedzili okulisty co najmniej przez rok i nie są chorzy na jaskrę. Podczas wizyty zostaną wykonane badania ciśnienia, pachymetrii oraz dna oka. Z uwagi na duże zainteresowanie akcją Przychodnia prosi o wcześniejszą telefoniczną rezerwację wizyty – tel. (22) 635 67 02 oraz (22) 635 67 33.

Lista pozostałych gabinetów biorących udział w Światowym Tygodniu Jaskry udostępniona jest na stronie https://tydzienjaskry.pl/ i będzie sukcesywnie aktualizowana o nowe zgłoszenia. Na dzień 7 marca jest zarejestrowanych sześćdziesiąt jeden gabinetów z trzydziestu dziewięciu miast z całej Polski, co umożliwia przebadanie się ponad dwa i pół tysiąca pacjentom.

Więcej na temat akcji https://tydzienjaskry.pl/dla-pacjenta

 

Czym jest jaskra?

To choroba nerwu wzrokowego, która polega na jego stopniowym zaniku (tzw. neuropatia jaskrowa). Zmiany zanikowe w nerwie wzrokowym są nieodwracalne i bez leczenia powodują stopniowo pogłębiającą się utratę wzroku.

Rodzaje jaskry dzielą się na dwie grupy, które różni sposób zahamowania odpływu cieczy wodnistej przez kąt przesączania. Są to:

• jaskra pierwotna albo wtórna otwartego kąta,
• jaskra pierwotnie albo wtórnie zamkniętego kąta.

Rozpoznanie typu jaskry decyduje o wyborze metody leczenia.

Istnieje jaskra wrodzona, dziecięca, młodzieńcza, jaskra ludzi dorosłych, jaskra wtórna w przebiegu innych chorób oczu.

Zwykle tym postaciom jaskry towarzyszy podwyższenie ciśnienia w oku. Wszystkie rozpoczynają się od ubytków w polu widzenia, a kończą na całkowitym zaniku nerwu wzrokowego i ślepocie.

 

Barbara Zarzecka

Błąd: Nie znaleziono pliku licznika!Szukano w Link do folderu liczników

Artykuł publikowany w ramach projektu „TYFLOSERWIS 2018–2021 INTERNETOWY SERWIS INFORMACYJNO-PORADNICZY", dofinansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Dodano: 09-03-2020 16:48:34