Od przybytku głowa czasem boli - Helena Jakubowska

Chyba każdy przyzna, że w naszych czasach niewidomi nie mogą narzekać na brak nowości wydawniczych przystosowanych do ich potrzeb. Mamy naprawdę co czytać, a przede wszystkim mamy czego słuchać, bo przecież znakomita większość książek dociera do nas w formacie audio. Zawsze można ponarzekać, że nie wydano czegoś, na co mielibyśmy wielką ochotę na podstawie radiowych recenzji albo rekomendacji znajomych, ale przecież i tak życia nikomu nie starczy, żeby wszystko poznać. Mamy więc niekiedy problem z wyborem lektury, prawda?

Przy okazji rozważań o nowych publikacjach dla osób z dysfunkcją wzroku chcę zaanonsować tegoroczny dorobek Towarzystwa Muzycznego im. Edwina Kowalika, który, rzecz jasna, jest owocem złowionych w ostatnim okresie projektów (mniej więcej rok temu właśnie o projektach pozwoliłam sobie wyrazić kilka ironicznych uwag).

Publikacją, która zainteresuje chyba najszerszy krąg odbiorców, jest pokaźna książka Jakuba Basisty i innych autorów pt. „Dzieje Polski – Kalendarium”. Jest to pozycja poniekąd encyklopedyczna, bo – jak zwiastuje tytuł „kalendarium” – w sposób uporządkowany, czyli według dat, prezentuje historię naszego państwa i narodu od pradziejów do końca XX wieku. Nie sądzę, żeby ktoś z niewidomych zechciał 900-stronicową księgę (mowa o stronach czarnodrukowych) czytać brajlem, więc chociaż jestem zdecydowaną zwolenniczką i propagatorką tego pisma (nie języka, jak się często słyszy), nie wyobrażam sobie zapełniania półek bibliotek takimi materiałami. „Kalendarium” właściwie nie nadaje się również do nagrywania. Najlepszym wyjściem było zeskanowanie książki i przygotowanie wersji html. Każdy czytelnik posiadający komputer będzie mógł słuchać wybiórczo fragmentów, które go zainteresują. Taka publikacja historyczna przyda się na pewno ambitnym uczniom i studentom, ale również amatorom historii, których naprawdę nie brakuje. Będzie dostępna w bibliotekach do tego uprawnionych, m.in. w Akademickiej Bibliotece Cyfrowej (ABC) oraz DZdN. Możliwość wydania „Kalendarium” zawdzięczamy Muzeum Historii Polski, które w ramach programu „Patriotyzm Jutra” kolejny raz dofinansowało nasze działanie. Przypomnę, że rok temu była to książka „Odbudowa państwa polskiego 1914-1918”, która oprócz wersji elektronicznej zyskała również nagranie.

Jako Towarzystwo Muzyczne dużą część swoich działań kierujemy jednak w stronę wydawnictw nutowych, i chociaż dociera do nas smutna prawda, że niewielu współczesnych niewidomych muzyków potrafi i chce brajlowskie nuty czytać, to jednak są tacy, dla których stanowią one bardzo cenne narzędzie edukacji i pracy. Dla nich właśnie wzbogacamy w miarę naszych skromnych możliwości polską bibliotekę nut i podręczników, a przy tym staramy się, by wydawać je nie tylko na papierze, ale również elektronicznie, bo wtedy nie zabierają miejsca i zawsze mogą być pod ręką.

I tak dla uczniów szkół muzycznych I stopnia został przygotowany zarówno w brajlu, jak też w formacie html podręcznik Agnieszki Kreiner-Bogdańskiej „W krainie muzyki”. Dofinansowania udzieliło Narodowe Centrum Kultury w ramach programu Kultura – Interwencje 2018.

Zarówno Feliks Nowowiejski, jak i Ignacy Jan Paderewski są nie tylko wybitnymi kompozytorami, ale także ważnymi postaciami dla naszej ojczyzny. Wiele mówi się o nich w kontekście stulecia odzyskania niepodległości przez Polskę. Składamy im niejako hołd, udostępniając osobom z dysfunkcją wzroku kilka publikacji.

Fundacja PZU jest sponsorem całego zestawu publikacji związanych z Feliksem Nowowiejskim. Przygotowaliśmy mianowicie wybór utworów organowych, nieco mniejszy tomik utworów na głos solo, ale także krótką biografię Nowowiejskiego napisaną specjalnie na tę okazję przez pana Mateusza Andrzejewskiego. Jak zapowiadałam wcześniej, wersji brajlowskiej towarzyszy również wersja elektroniczna, która będzie dostępna w bibliotekach, a przede wszystkim na naszej witrynie: www.idn.org.pl/towmuz w dziale Publikacje multimedialne. Przy okazji tego projektu powiększamy internetową bibliotekę nut chóralnych o kolejne 25 utworów.

W tym roku kończy się dwuletni projekt dofinansowany przez MKDiN, który pozwolił na umieszczenie w tejże bibliotece utworów chóralnych aż 160 pieśni reprezentujących różne gatunki. Po zakończeniu obu projektów liczba utworów przekroczy 850. Z radością dowiadujemy się, że z tych zbiorów, przygotowanych w różnych formatach (txt, mp3, pdf, sib, a ostatnio również bmml) korzystają zarówno osoby niewidome, jak i widzące, które zajmują się działalnością chóralną.

Fundacja Santander Bank Polska im. Ignacego Jana Paderewskiego jest mecenasem dwóch publikacji, którymi zakończę już ofertę nowości Towarzystwa Muzycznego. Są to: „wybór utworów fortepianowych” oraz nagranie książki Macieja Patkowskiego „Kryptonim Paderewski. Ostatnie lata Mistrza”. Może ktoś z pianistów odświeży sobie i zagra słynnego menueta lub krakowiaka fantastycznego. A książka… Nie jest to typowa biografia, bo o Paderewskim co najmniej kilka pozycji wydano wcześniej w sposób dostępny dla niewidomych. „Kryptonim Paderewski” opisuje ostatnie lata życia kompozytora i ujawnia niektóre mało znane fakty.

Kiedy organizowaliśmy nagranie książki, nasunęła mi się pewna refleksja związana z produkcją książek mówionych. Zastanawiam się mianowicie, czy można by zapobiec powielaniu nagrań, które różnią się od siebie tylko lektorem i studiem realizującym nagranie. Wiem, że nie każdemu odpowiadają ci sami lektorzy i rozpiętość ocen jest bardzo duża: od zachwytu do odrzucania. Poza tym lubimy mieć wybór, i to w każdej dziedzinie. Jednakże chyba nie stać nas na świadome zapewnianie takich możliwości wyboru. Z drugiej strony, w sytuacji, kiedy bardzo wiele organizacji i instytucji ubiega się o fundusze na przygotowywanie książek audio, nie ma możliwości sprawdzenia, jakie tytuły zostaną wytypowane do nagrania. Czy w ogóle jakakolwiek koordynacja w tej dziedzinie jest możliwa? Jakkolwiek oferta czytelnicza dla osób z dysfunkcją wzroku jest bardzo duża, to przecież nigdy nie dojdzie do sytuacji, kiedy cała literatura będzie do naszej dyspozycji.

Helena Jakubowska

Błąd: Nie znaleziono pliku licznika!Szukano w Link do folderu liczników

Artykuł publikowany w ramach projektu „TYFLOSERWIS 2018–2021 INTERNETOWY SERWIS INFORMACYJNO-PORADNICZY", dofinansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Dodano: 19-11-2018 13:04:41