Kino światowe włącza do głównego nurtu przedstawicieli coraz szerszych grup społecznych, etnicznych lub kulturowych, rozbudzając zainteresowanie odmiennością. Czy jest jednak gotowe na pojawienie się gwiazdy z niepełnosprawnością?
Rzadko sięgamy po filmy dokumentalne, wybieramy raczej fabułę. Ale są takie, które po prostu trzeba obejrzeć. Należy do nich na pewno poruszający dokument pt. „Połączeni” („Connected”). Autorką jest młoda reżyser, Aleksandra Maciejczyk, ona też napisała scenariusz. Cudowne zdjęcia wykonał natomiast Maciej Edelman i to im w dużej mierze ten krótki film zawdzięcza swą wymowę. Nie bez powodu też został obsypany nagrodami – i myślę, że mniejsze znaczenie miało tu to, że mówi o sporcie osób niewidomych, a bardziej liczyło się to, jak przedstawia „udrękę i ekstazę” człowieka zmagającego się z własną słabością oraz siłami natury.
Wszyscy znamy takie sformułowania jak „prowadził ślepy kulawego”, „trafiło się jak ślepej kurze ziarno”, „mówić jak ślepy o kolorach”, „ślepa wiara”, „biec na oślep” czy „być zaślepionym”. I nie sposób zaprzeczyć, że słowo „ślepy” ma w języku polskim konotacje zdecydowanie negatywne. Implikuje nie tylko inność, ale i w pewnym sensie „gorszość” przez pozbawienie jednego, ale jakże ważnego, w opinii wielu decydującego o poznaniu świata, zmysłu. Teoretycznie nie powinno tak być, gdyż przymiotnik ten pochodzi od słowa „ślepota” oznaczającego po prostu jednostkę chorobową. Powinien więc mieć odcień emocjonalnie obojętny, ale tak nie jest. I winna jest tu trochę i nasza judeochrześcijańska kultura, i, niestety, historia. Ludzie pozbawieni wzroku egzystowali zawsze w pewien sposób poza społeczeństwem, odizolowani od niego barierą jeszcze do niedawna nie do pokonania.
Trzy lata, ośmiu partnerów polsko-słowackich i wiele nowych narzędzi poznawczych dla osób z niepełnosprawnościami, także niepełnosprawnością wzroku – to efekt zakończonego w czerwcu 2021 roku projektu „Muzea Otwarte – rozszerzenie możliwości programowych instytucji kultury pogranicza polsko-słowackiego”. Dzięki niemu powstały m.in.: ogrody sensoryczne, tyflografiki, makiety budynków, aplikacje mobilne czy repliki narzędzi pasterskich.