Co uczeń wiedzieć powinien? - Fundacja Polskich Niewidomych i Słabowidzących „Trakt”

Co uczeń wiedzieć powinien?

1. Powinieneś wiedzieć, jakie masz ograniczenia i jakie możliwości

Masz wadę wzroku. Widzisz gorzej niż widzą koledzy. A może widzisz bardzo słabo, albo nie widzisz zupełnie. Jest to wielkie utrudnienie w Twoim życiu, powoduje duże ograniczenia, sprawia, że wszystko jest skomplikowane i trudne. To prawda i wiesz o tym doskonale. Ale może nie wiesz, że brak wzroku, a tym bardziej jego osłabienie, nawet poważne, nie przekreśla wszystkich Twoich możliwości. Od Ciebie w znacznej mierze zależy, czy Twoje życie będzie podobne do życia Twoich kolegów. Musisz wiedzieć, że pomogą Ci rodzice, nauczyciele, Polski Związek Niewidomych, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych oraz inne organizacje i instytucje. Ale tak naprawdę, kim w życiu będziesz, co osiągniesz, jakim będziesz człowiekiem zależy przede wszystkim od Ciebie, od Twojej woli przezwyciężania trudności i ograniczeń, zdolności wytyczania ambitnych celów i wytrwałości w dążeniu do ich osiągania. Musisz wiedzieć, że wola walki z przeciwnościami, ambicja, wytrwałość, siła charakteru są ważniejsze od niepełnosprawności. W dalszym ciągu tego rozdziału przekonasz się, że niepełnosprawność, nawet bardzo ciężką, złożoną, o wiele gorszą od Twojej można przełamać pracowitością i wolą osiągnięcia wszystkiego, co jest możliwe. Musisz wiedzieć, że dużo utraciłeś, ale znacznie więcej Ci pozostało. Stoisz przed wyborem kierunku nauki, rodzaju szkoły, zawodu. Obecnie podejmowane decyzje będą miały wpływ na całe Twoje życie. Nie uczysz się przecież dla samego uczenia się. Celem jest wykorzystywanie wiedzy i umiejętności w życiu oraz w pracy zawodowej. Dlatego powinieneś wiedzieć jak najwięcej o swojej niepełnosprawności, o ograniczeniach i możliwościach. Powinieneś wiedzieć, od czego może zależeć Twój sukces lub Twoje niepowodzenie w pracy, w zabawie, w życiu. Przeczytaj uważnie te uwagi, oceny, porady, przykłady, a przekonasz się, że warto pracować nad sobą, warto walczyć z przeciwnościami. Może ułatwią Ci one wybór szkoły, zawodu, kariery zawodowej. Poproś rodziców i nauczycieli, by również przeczytali. Ułatwi to udzielanie Ci pomocy.

2. Wybitni niewidomi

Z pewnością zainteresują Cię osiągnięcia naukowe, artystyczne, polityczne i zawodowe wybitnych niewidomych. Nie każdy jest człowiekiem wybitnym i nie każdy może osiągnąc wielkie sukcesy. Jednak poznanie osiągnięć kilku wybitnych niewidomych, w tym ze złożoną niepełnosprawnością ułatwi Ci zrozumienie własnych problemów wynikających z utraty lub poważnego ograniczenia wzroku. Ich sukcesy bowiem świadczą o wielkich możliwościach człowieka.

W dawnych i współczesnych czasach spotykamy wybitnych niewidomych. Niewidomym, jak głosi legenda, był Homer. Znasz jego dzieła. Musisz przyznać, że jego wkład w rozwój kultury i literatury jest bezsporny.

Dydym żył w Aleksandrii w IV wieku naszej ery. Wzrok utracił w czwartym roku życia. Był wybitnym teologiem. Dzięki pracy naukowej wszedł na stałe do historii Kościoła. I nie zaszkodziło mu, że nazywany był “Ślepym Dydymem”.

Jan Żiżka (ur. ok. 1360 r. – zm. 1424 r.) po utracie wzroku w dalszym ciągu dowodził armią Husytów, walczył skutecznie z połową Europy. Opracował nowoczesną strategię walki.

Franciszek Huber urodził się w 1750 r. w Genewie. Wzrok stracił we wczesnej młodości. Prowadził działalność naukową. Jego fundamentalne dzieła z teorii i praktyki pszczelarstwa zachowały aktualność do czasów współczesnych.

Husajn Taha – (ur. 1889, zm. 1973) był ministrem oświecenia publicznego Egiptu, rektorem uniwersytetu w Aleksandrii i wielkim pisarzem. Stworzył dzieła stawiane przez Arabów na pierwszym miejscu po Koranie.

Ociemniały Polak Stanisław Bukowiecki żył w latach 1867-1944. Był prawnikiem i ekonomistą, wybitnym działaczem społecznym i niepodległościowym. W II Rzeczpospolitej sprawował odpowiedzialne funkcje: – w 1916 r. został powołany do Tymczasowej Rady Stanu na stanowisko dyrektora departamentu sprawiedliwości, – następnie był ministrem sprawiedliwości w rządzie Rady Regencyjnej, – współorganizował sądownictwo i Prokuratorię Generalną. W 1923 r. został wiceprezesem Komisji Kodyfikacji Prawa, której zadaniem było opracowanie jednolitych dla całego kraju kodeksów: cywilnego, karnego, handlowego, wekslowego oraz kodeksu postępowania cywilnego i karnego, – od 1919 do 1939 r. pełnił funkcję prezesa Prokuratorii Generalnej RP, której zadaniem było reprezentowanie interesów skarbu państwa. W czasie I wojny światowej działał na rzecz odzyskania niepodległości Polski. Podczas II wojny światowej współpracował z ruchem oporu. Napisał wiele prac z dziedziny prawa.

Niewidomi odnosili sukcesy nie tylko w dawnych czasach. Współcześnie Dawid Blunkett jest wybitnym brytyjskim politykiem. Dawid urodził się jako niewidome dziecko w 1948 r. Gdy miał 12 lat zmarł mu ojciec. Po ukończeniu szkoły podstawowej musiał pracować. Dalsze wykształcenie zdobywał w szkołach wieczorowych i na kursach. Następnie ukończył studia politologiczne. Już w wieku 22. lat został wybrany do Rady Miejskiej w Sheffield. W radzie zajmował się zatrudnieniem, sprawami socjalnymi i problemami osób niepełnosprawnych. W 1980 r. został przewodniczącym Rady. Aktywnie działał w Partii Pracy i w 1984 r. został członkiem Izby Gmin (parlament brytyjski), w której działał także bardzo aktywnie. W 1997 r. został ministrem edukacji i zatrudnienia w rządzie Tony`ego Blaira. Na stanowisku ministra Dawid Blunkett wykazał się wielką skutecznością działania. Dlatego po wyborach w 2001 r. w nowym rządzie Tony`ego Blaira, w został ministrem spraw wewnętrznych. Premier powierzył mu to stanowisko, gdyż trzeba było podjąć trudne problemy. Konieczna była reforma policji i podjęcie walki z przestępczością w kraju oraz zwalczanie międzynarodowego terroryzmu. Później Dawid Blunkett musiał odejść z rządu i ponownie został powołany po kolejnych wyborach, tym razem na stanowisko ministra polityki społecznej. Z powodu popełnionych błędów znowu musiał podać się do dymisji. udowodnił jednak, że jest uzdolnionym i skutecznym politykiem.

Można wymienić także wielu znanych niewidomych muzyków i śpiewaków. Od czasów najdawniejszych niewidomi zajmowali się opowiadaniem baśni, legend, mitów, grą i śpiewem, np. bardowie w starożytnej Grecji. W czasach współczesnych międzynarodową sławę uzyskali m.in.: – Amerykanin Steve Woonder, ur. 1950 r., niewidomy od urodzenia, uprawia muzykę pop. – Włoch Andrea Bocelli, ur. 1958 r. jest niewidomy od urodzenia. Posiada wykształcenie prawnicze i muzyczne. Uprawia muzykę pop i operową. Dysponuje wspaniałym tenorem.

Polscy niewidomi artyści muzycy i śpiewacy również odnieśli wielkie sukcesy.

Mieczysław Kosz – niewidomy, wybitny pianista jazzowy, żył w latach 1944 – 1973. Specjalnością jego była muzyka rozrywkowa. Zaliczony został do czołówki polskich jazzmanów. Chociaż żył zaledwie 29 lat, udowodnił, że uzdolniony niewidomy, wrażliwy muzyk może osiągnąć szczyty w działalności artystycznej.

Edwin Kowalik, niewidomy pianista polski, żył w latach 1928 – 1997. Wzrok zaczął tracić we wczesnym dzieciństwie. Był uczniem utalentowanym. Miał słuch absolutny. Dużo koncertował w kraju i poza granicami – w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Ameryce Południowej, Anglii, Niemczech, Hiszpanii, Czechosłowacji, Rosji. W 1955 r. w V Konkursie Chopinowskim zakwalifikował się do finału i został jego laureatem. W konkursie w Bukareszcie zdobył trzecią nagrodę i tytuł laureata, w konkursie w Rio de Janeiro w Brazylii zajął szóste miejsce z tytułem laureata. Był kompozytorem utworów fortepianowych, piosenek i pieśni. Na konkursie kompozytorskim w Pradze za “Tryptyk” na fortepian otrzymał III nagrodę. Przygotował do druku brajlem “Dzieła wszystkie Fryderyka Chopina” i “Dzieła wybrane Karola Szymanowskiego”. Ponadto wydał podręczniki do nauki gry, zbiory sonat, etiud oraz innych utworów muzyki poważnej i rozrywkowej. Pisał również wiersze.

Nie są to jedyni polscy niewidomi muzycy. Wymienić można wielu innych śpiewaków i muzyków, m.in.: Ryszarda Gruszczyńskiego, Jolantę Kaufman, Janusza Kowalskiego, Janusza Skowrona.

Niewidomi wnoszą również wielki wkład w rozwój literatury. Z polskich niewidomych literatów można wymienić, m.in.: Andrzeja Bartyńskiego, Jana Grabowskiego, Eugeniusza Kurczaba, Stanisława Machowiaka, Jerzego Szczygła.

Mamy w Polsce również wielu niewidomych naukowców, matematyków, informatyków, socjologów, pedagogów, psychologów, a także z innych dziedzin.

Można przytoczyć również przykłady osiągnięć osób o złożonych ciężkich niepełnosprawnościach. Sama utrata wzroku jest poważną niepełnosprawnością. Podobnie ma się sprawa z utratą słuchu. Są jednak osoby, które utraciły obydwa te zmysły, a mimo to pracują jako informatycy, naukowcy, literaci.

Helena Keller żyła w latach 1880-1968. Urodziła się w małym miasteczku, w stanie Alabama w USA. We wczesnym dzieciństwie utraciła wzrok i słuch. Do dziesiątego roku życia wychowywała się bez możliwości kontaktowania się z ludźmi. Rodzice pozwalali jej na wszystko. Wzrastała jako dziecko samowolne, złośliwe, zawsze stawiające na swoim. Pozbawienie wzroku i słuchu, dwóch najważniejszych zmysłów dalekiego zasięgu, uniemożliwiało wpajanie jej norm współżycia społecznego. Uniemożliwiało też nauczanie. W XIX wieku nikt nie zajmował się osobami głuchoniewidomymi i nikt nie umiał pracować z nimi. Rodzice Heleny zatrudnili młodą nauczycielkę Annę Suliwan. Zastosowała ona metodę, którą matki stosują na całym świecie – od pierwszego dnia życia dziecka mówią do niego. Jest to podstawowa metoda opanowania języka i nauczenia się porozumiewania z ludźmi. Helena jednak nie słyszała. Dlatego Anna Suliwan wpadła na pomysł, żeby pisać jej palcem na dłoni. Pisała wszystko – gdzie są, co się wokół nich znajduje, jak nazywają się przedmioty, czynności, zjawiska. Po wielu miesiącach żmudnej pracy i braku zrozumienia nastąpił “cud przy pompie”. Anna puściła Helenie strumień wody na rękę, a na drugiej napisała “water” (woda). Helena zrozumiała, że wszystko ma swoją nazwę i od tego momentu zaczęło się systematyczne nauczanie. Dzięki odkryciu Anny Suliwan i jej pomocy Helena ukończyła szkołę średnią i wyższe studia, napisała i obroniła pracę doktorską, opanowała kilka obcych języków. Była pisarką, pedagogiem i działaczką społeczną. Napisała kilka książek, m.in. : “Historia mojego życia” i “Optymizm”.

Michał Kaziów żył w latach 1925-2001. We wczesnej młodości współpracował z partyzantką, był kurierem. Po wojnie służył w Straży Ochrony Obiektów we Wrocławiu. Na skutek wybuchu miny, stracił wzrok i obie ręce. Dzięki pomocy aktorki, Haliny Lubicz podjął proces rehabilitacji i osiągnął wielkie sukcesy. Był pisarzem, publicystą, znawcą problematyki radiowej. Ukończył studia polonistyczne i doktoryzował się. Napisał wiele książek, w tym, autobiograficzną książkę “Gdy moim oczom”, wiele opowiadań, artykułów, felietonów, audycji radiowych, esejów i prac naukowych. Otrzymał wiele nagród państwowych i regionalnych.

Niezwykłe osiągnięcia miał Stephen Hawking z Cambridge. Nie był on niewidomym, ale warto zastanowić się nad jego dorobkiem. Stephen Hawking był osobą całkowicie sparaliżowaną. Dodatkowo po operacji gardła stracił głos – nie mógł mówić. Poruszał tylko dwoma palcami jednej ręki. Mimo to, był wybitnym fizykiem, uznawanym za następcę Newtona i Einsteina oraz wybitnym pisarzem.

Przytoczone przykłady świadczą o wielkich zdolnościach dostosowawczych człowieka i wielkich możliwościach osób niepełnosprawnych w pracy twórczej, naukowej, artystycznej. Niepełnosprawność Heleny Keller, Michała Kaziowa i Stephen Hawkinga, na zdrowy rozum, powinna wykluczać wszelką działalność. Od czego zależy, że było inaczej? Przyczyn powodzenia tych osób należy szukać w ich psychice, woli przezwyciężenia skutków niepełnosprawności, wierze w swoje siły i wytrwałym dążeniu do celu.

3. Praca zawodowa niewidomych i słabowidzących

Zdolność niewidomych i słabowidzących do pracy

Niewidomi i słabo widzący, jak w każdej dziedzinie życia, mają większe ograniczenia oraz trudności również w zdobyciu wykształcenia ogólnego, kwalifikacji zawodowych i zatrudnienia. Nie znaczy to, że ich możliwości są znikome. O osiągnięciach wybitnych niewidomych czytałeś w rozdziale 2. Nie wszyscy niewidomi ani słabo widzący jednak są ludźmi wybitnymi. Również nie wszyscy ludzie pełnosprawni są wybitni. Musisz wiedzieć, że przeciętne zdolności, a nawet nieco niższe niż przeciętne, umożliwiają pracę zawodową i samodzielne życie. Wykorzystanie tych możliwości jednak wymaga: pracowitości, wytrwałości, ambicji i uporu w dążeniu do celu. Współcześnie w Polsce niewidomi i słabo widzący pracują w różnych zawodach i na różnych stanowiskach. Są niewidomi akwizytorzy, bibliotekarze, brakarze, dozorcy, handlowcy, elektromonterzy, informatycy, instruktorzy muzyczni, kierownicy domów kultury, konserwatorzy, kontrolerzy jakości, korektorzy instrumentów muzycznych, krawcy, kserokopiści, księgowi, kucharze, magazynierzy, masażyści, monterzy różnych podzespołów i urządzeń, ogrodnicy, opiekunki dzieci, opiekunki osób starszych i niedołężnych, pakowacze, palacze, parkingowi, pedagodzy, pędzlarze, portierzy, pracownicy budownictwa, pracownicy banku, praczki, psychologowie, radcy prawni, robotnicy gospodarczy, robotnicy niewykwalifikowani, sprzątaczki, stolarze, strażnicy, stróże, szatniarze, szczotkarze, szewcy, ślusarze, tapicerzy, telefoniści, urzędnicy. Zatrudnieni są również w systemie telepracy, pracują jako operatorzy komputerów oraz doradcy w różnych dziedzinach. Jak wynika z powyższego zestawienia, prace te są dostępne przede wszystkim dla słabo widzących. Jednak wiele z nich mogą wykonywać również niewidomi.

Do niedawna możliwości zatrudnienia były głównie w spółdzielniach dla niewidomych, spółdzielniach inwalidów i w innych zakładach pracy chronionej. Obecnie większe możliwości wyłaniają się na otwartym rynku pracy. Istnieją tu, mimo bezrobocia, pewne możliwości. Pamiętaj jednak, że w tzw. “środowisku naturalnym” mogą pracować tylko bardziej zaradni, zrehabilitowani, dobrze do pracy przygotowani, ambitni. Powinieneś też wiedzieć, że jeżeli inni mogą, możesz i Ty.

Znaczenie pracy zawodowej dla osób niewidomych i słabowidzących

Praca zawodowa ma wielkie znaczenie dla większości ludzi. W przypadku niewidomych i słabo widzących, z racji ograniczenia innych form aktywności, znaczenie to jest jeszcze większe. Zatrudnienie stanowi podstawę kompleksowej rehabilitacji. Bez możliwości zatrudnienia młodzi niewidomi nie mogą prawidłowo żyć, rozwijać swoich zdolności, założyć i utrzymać rodziny, uczestniczyć w życiu społecznym. Wynagrodzenie za pracę umożliwia zaspokojenie wielu potrzeb materialnych oraz innych np. kulturalnych, towarzyskich, estetycznych. W czasie pracy zaspokajane są również inne potrzeby: potrzeba aktywności, uznania, kontaktów z innymi ludźmi, identyfikacji z grupą społeczną itp. W wyniku zaangażowania w pracy zawodowej, rozszerzeniu ulega zakres zainteresowań, wzbogacają się przeżycia i doznania, człowiek unika zgnuśnienia, nudy. Z tych względów wyuczenie zawodu i zatrudnienie ma również dla Ciebie wielkie znaczenie.

Możliwości zatrudnienia, funkcjonowanie w zakładzie pracy i kariera zawodowa

Niewidomi i słabo widzący nie różnią się od ludzi pełnosprawnych. Mogą osiągnąć bardzo dużo, ale tylko przez wytrwałość, pracowitość, zwiększony wysiłek, upór w dążeniu do celu. Ty również wiele możesz. Może nie jesteś geniuszem, może jesteś przeciętnie inteligentny, może nie masz szczególnych uzdolnień. Mimo to, możesz wiele, bylebyś tylko chciał. Twoją dewizą życiową powinno być: “ja to potrafię, nauczę się, opanuję, chcę i osiągnę”, a nie : “mnie się to należy”. Bez takiego założenia nie znajdziesz dobrej pracy, miejsca wśród ludzi, nie będzie dostępne dla Ciebie wiele dziedzin życia z życiem rodzinnym włącznie. Nie będzie możliwa pełna rehabilitacja, samodzielność ekonomiczna, zaradność życiowa, samorealizacja. Konieczne są: ambicja, wytrwałość, pracowitość, umiejętność wyznaczania sobie realnych celów i konsekwencja w dążeniu do ich osiągnięcia. Ciebie przecież stać na to. Musisz tylko uwierzyć w swoje siły, zrezygnować z wszelkiej taryfy ulgowej i uparcie dążyć do samodzielności. Jeżeli będziesz korzystał z taryfy ulgowej, niektórzy nauczyciele z “dobroci serca” i litości pozwolą Ci na to, wówczas nie zdobędziesz niezbędnej wiedzy, nie będziesz miał odpowiedniej motywacji, Twój charakter i osobowość zostaną niewłaściwie ukształtowane. Okaże się wówczas, że nie jesteś dobrze przygotowany do przyszłej pracy i do samodzielnego życia. Teraz uczysz się, zdobywasz wykształcenie ogólne i myślisz o wyborze dalszej nauki. Już teraz musisz wykazać się wszystkim tym, co będzie niezbędne w dalszym życiu i w pracy zawodowej, a więc pracowitością, sumiennością, ambicją i dobrymi wynikami w nauce. Powinieneś realnie oceniać swoje umiejętności, swoją wiedzę i starać się doskonalić wszystko, co będzie Ci niezbędne w samodzielnym życiu. Niezależnie od stanu wzroku są absolwenci szkół i uczelni, którzy posiadają wysokie kwalifikacje i spełniają inne warunki wymagane od dobrego pracownika. Mają oni mniej trudności w znalezieniu zatrudnienia i prawdopodobnie będą pracować do emerytury. Niestety, nie wszyscy są tacy. Są również niewidomi i słabo widzący, którzy ze względu na brak kwalifikacji zawodowych, niedostateczny poziom zrehabilitowania, brak umiejętności współżycia i współdziałania z ludźmi nie spełniają podstawowych warunków do zatrudnienia w normalnych zakładach pracy ani nawet w zakładach pracy chronionej. Mogą tylko korzystać z usług warsztatów terapii zajęciowej. Warsztaty te nie są zakładami pracy. Nie zatrudniają osób niepełnosprawnych. Stwarzają tylko możliwości wypełnienia nadmiaru wolnego czasu. A Ty jakie masz możliwości? Czy je w pełni wykorzystujesz? Czy ambitnie dążysz do celu? A może w przyszłości wystarczy Ci warsztat terapii zajęciowej? Jeżeli nie pragniesz sukcesu, jeżeli nie dążysz do niego z determinacją i samozaparciem, nigdy go nie osiągniesz. Dla Twojej kariery zawodowej bardzo ważne jest zdobycie wysokich kwalifikacji zawodowych. W ostatnich kilkunastu latach rzesze niewidomych i słabo widzących utraciły pracę. Warto wiedzieć, że na utratę pracy najmniej narażeni byli niewidomi i słabo widzący dziennikarze, pracownicy nauki, prawnicy, tłumacze, muzycy. W niektórych zawodach nawet wzrosło zatrudnienie, np, informatyków, stroicieli instrumentów muzycznych. Można powiedzieć, że wysokie kwalifikacje wielu uchroniły przed utratą pracy, a innym umożliwiły jej otrzymanie.

Czynniki ograniczające zatrudnienie niewidomych i słabowidzących

Istnieje kilka przyczyn ograniczających możliwości zawodowe niewidomych i słabo widzących. Przede wszystkim, wysoki poziom bezrobocia w kraju nie sprzyja zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, zwłaszcza o wyższym stopniu niepełnosprawności. Jest to zrozumiałe. Tak samo, oczywistym jest, że niewystarczająca wiedza społeczeństwa na temat możliwości niewidomych i wynikające z niej niewłaściwe poglądy, obawy itp. nie sprzyjają ich zatrudnieniu. Są to prawdy powszechnie znane. Istnieją jednak przyczyny mniej oczywiste. Nie wszyscy chcą przyznać, że sami niewidomi i słabo widzący mogą być przyczyną niechęci ich zatrudniania. Są niewidomi i słabo widzący niewłaściwie przygotowani do pracy zawodowej i samodzielnego życia. Są i tacy, którzy uważają, że wszystko im się należy, że niepełnosprawność zwalnia ich od wysiłku, od sumiennej pracy, od obowiązków pracowniczych. Osoby niepełnosprawne pracują w skróconym wymiarze czasu pracy – 7 godzin dziennie, 5 dni w tygodniu, korzystają z dodatkowych 10. dni urlopu i dodatkowej przerwy w pracy. Z tego tytułu pracują tylko około 80% czasu pracy pozostałych pracowników. Zwiększa to koszty ich zatrudnienia i powoduje wzrost kosztów produkcji, usług itp. przez nich świadczonych. Możesz uniknąć części tych trudności. Możesz dobrze przygotować się do pracy, zrezygnować z części swoich uprawnień, wykazać aktywność i inicjatywę.

Czynniki wspierające zatrudnienie niewidomych i słabo widzących

Czynnikami wspierającymi zatrudnienie osób niepełnosprawnych są m.in.:

• ustawowy obowiązek zatrudniania 6% niepełnosprawnych pracowników,
• obowiązek wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w przypadku nie zatrudniania wymaganego odsetka niepełnosprawnych pracowników,
• finansowa pomoc pracodawcom zatrudniającym niepełnosprawnych pracowników.

Czynnikiem ułatwiającym zatrudnienie jest bardzo dobre przygotowanie niewidomych do pracy zawodowej. Ich kwalifikacje muszą być najwyższej jakości. Inaczej nie wytrzymają konkurencji z osobami pełnosprawnymi. Tak samo, ułatwia zatrudnienie niewidomych i osób z poważnymi wadami wzroku ich dobre podstawowe i psychiczne zrehabilitowanie, umiejętność współżycia oraz współdziałania z ludźmi, zaradność i samodzielność.

Wykonywanie pracy zawodowej, wiąże się z umiejętnością samodzielnego poruszania się, korzystania ze środków lokomocji, pokonywania drogi do zakładu pracy i powrotnej oraz poruszania się po zakładzie pracy. Niewidomy czy słabo widzący, który nie umie tego, ma poważnie ograniczone możliwości podjęcia pracy i jej wykonywania. Dlatego każdy, Ty również, powinien dobrze opanować umiejętność samodzielnego poruszania się i podróżowania. Ważnym czynnikiem ułatwiającym zatrudnienie jest odpowiednie dostosowanie oraz wyposażenie stanowiska pracy. Właściwy sprzęt rehabilitacyjny może ułatwić wykonywanie wielu drobnych i bardziej złożonych czynności. Zastosowanie np. komputera wyposażonego w mowę syntetyczną dla niewidomych lub program powiększający dla słabo widzących, stwarza wielkie możliwości. Komputer jest bardzo przydatnym narzędziem, ale tylko narzędziem. To Ty musisz umieć pracować, musisz posiadać niezbędną wiedzę, charakter, wolę. Jeżeli spełniasz wymagane warunki i zostaniesz zatrudniony na stanowisku, na którym komputer może mieć zastosowanie, bardzo ułatwi on Twoją pracę. Jeżeli natomiast będziesz miernym pracownikiem, to chociażbyś posługiwał się komputerem najwyższej klasy, wiele nie osiągniesz.

Kandydat do pracy bezwzględnie musi być ambitny, chcieć dorównać pracownikom pełnosprawnym i nie godzić się na łatwiznę, na taryfę ulgową.

Wybór kierunku nauki, rodzaju szkoły, studiów i zawodu

Jest to trudne zadanie dla wszystkich młodych osób. Dla osób niepełnosprawnych, niewidomych lub słabo widzących, zadanie to jest jeszcze trudniejsze, ale równie ważne. Nie ma recepty gwarantującej Ci powodzenie życiowe i zawodowe. Nikt nie ma takich gwarancji i Ty ich nie masz. Wielu niewidomych i słabo widzących zdobyło wykształcenie, zawód i odniosło sukces. Ty również możesz tego dokonać. Masz mniejsze możliwości niż mają Twoi koledzy, ale Twoje możliwości nie są znowu tak małe. Wiedza, w jakich kierunkach niewidomi i słabo widzący zdobywają wykształcenie oraz kwalifikacje zawodowe, a także w jakich zawodach pracują i jakie sukcesy odnieśli niektórzy z nich, ułatwi Ci podjęcie decyzji. O zawodach wykonywanych przez niewidomych i słabo widzących czytałeś w rozdziale 3.1. Poznałeś też możliwości wybitnych niewidomych. Teraz zapoznaj się z kierunkami nauki, w których sprawdzili się niewidomi i słabo widzący.

Dla osób, które nie zamierzają zdobywać wyższych kwalifikacji organizowane są kursy zawodowe z zakresu mechanicznej obróbki metali, montażu sprzętu elektromechanicznego, szczotkarstwa i obsługi central telefonicznych. W szkołach dla niewidomych i słabo widzących na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej, szkoły średniej i pomaturalnej niewidomi i słabo widzący mogą zdobywać następujące zawody: asystenta operatora dźwięku, cukiernika, dziewiarza, elektromechanika, introligatora, kaletnika, korektora i stroiciela instrumentów muzycznych, koszykarza, kucharza, malarza-tapeciarza, masażysty, mechanika o specjalności obsługa i programowanie obrabiarek numerycznie sterowanych, montera maszyn i urządzeń, muzyka, ogrodnika, operatora maszyn w przemyśle włókienniczym, piekarza, plecionkarza, realizatora dźwięku, rolnika, sprzedawcy, szczotkarza, ślusarza, technika hotelarstwa, technika prac biurowych.

W liceach ogólnokształcących można uczyć się w klasach o kierunkach: artystycznym, ekonomiczno-administracyjnym, informatycznym, kreowania ubiorów, usługowo-gospodarczym, zarządzania informacją. Istnieją możliwości uczenia się również w liceach ogólnokształcących bez uprofilowania. Nauka ta nie daje kwalifikacji zawodowych. Stanowi natomiast przygotowanie do zdobywania takich kwalifikacji, w tym na poziomie wyższym.

Niewidomi i słabo widzący uczęszczają również do szkół zawodowych ogólnodostępnych i zdobywają różne kwalifikacje zawodowe, np. organisty, tehnika hotelarstwa, handlowca.

Studiują między innymi: dziennikarstwo, ekonomię, filologię polską i filologie obce, filozofię, historię, informatykę, matematykę, pedagogikę, politologię, prawo, psychologię, socjologię, teologię. Zdobywanie wykształcenia na poziomie pomaturalnym i wyższym jest bardzo ważne, gdyż, jak już wspomniano, niewidomi i słabo widzący o wysokich kwalifikacjach mają większe możliwości otrzymania pracy i utrzymania się w zatrudnieniu.

Z doświadczeń jednak wynika, że zdarzają się niewidomi i słabo widzący uczniowie oraz studenci, którzy korzystają w czasie nauki z tak zwanej taryfy ulgowej. W ten sposób, można zdobyć dyplom. Nie można natomiast zdobyć rzetelnej wiedzy i co może nawet ważniejsze – przyzwyczajenia do systematycznej pracy oraz stawiania sobie wysokich wymagań. Zdarza się więc, że niewidomy czy słabo widzący absolwent wyższej uczelni nie jest odpowiednio przygotowany do pracy. Postaraj się, żebyś nie był taki.

Przy wyborze szkoły lub studiów nie możesz kierować się tylko własnymi zainteresowaniami, upodobaniami, chęciami. Musisz starać się ocenić, jakie będziesz miał możliwości otrzymania pracy. Ważne są warunki lokalne w miejscu Twego zamieszkania, możliwości zmiany zamieszkania, perspektywiczne potrzeby rynku pracy i wiele innych. Jeżeli dobrze wybierzesz kierunek nauki, jeżeli zdobędziesz rzetelną wiedzę i wysokie kwalifikacje zawodowe, najlepiej w dwóch lub więcej zawodach, Twoje szanse będą znaczne. Powinieneś starać się dużo umieć, gdyż nie wiadomo, co kiedy może się przydać, jakie wyłonią się możliwości.

Pamiętaj, że brak wzroku lub jego osłabienie możesz wyrównywać tylko wiedzą, umiejętnościami, pracowitością, uczciwością itd.

Stanisław Kotowski

Błąd: Nie znaleziono pliku licznika!Szukano w Link do folderu liczników

Dodano: 01-02-2016 21:52:13