Czy sytuacja na rynku pracy się poprawia? Jaka jest pozycja osób z niepełnosprawnościami? Czy pojawiają się wokół nas nieodwracalne zmiany? Od ponad dwudziestu lat w Polsce można wyraźnie zaobserwować, że aktywność zawodowa jest niemal cały czas na tym samym poziomie. Jeśli chodzi jednak o ludzi z niepełnosprawnościami, to jest to z kolei jeden z najniższych wskaźników w Europie – wynosi około 20 procent. Co więcej, znaczący wpływ wywarła zmiana ustawy o emeryturach. W jaki sposób? Spowodowała ona, że pracownicy, którzy odeszliby na emeryturę w ciągu najbliższych trzech lat, robią to obecnie przeważnie w trakcie jednego roku. To zasadnicza różnica. Ma to swój wpływ także na rynek pracy osób niepełnosprawnych. Jak to się objawia? Tutaj także nastąpiła duża redukcja, ponieważ najwięcej z nich, według danych statystycznych, znajduje się w najstarszej grupie wieku przedemerytalnego. Spowodowało to odejście wielu zatrudnionych, a powstałe deficyty sprawiają, że łatwiej znaleźć pracę.
Alexander Biełousow, dyrektor Charkowskiego Specjalnego Szkolno-Wychowawczego Kompleksu im. Władimira Korolenki, opublikował w internecie film, na którym widać zniszczony przez bomby budynek szkoły. – Niewidome dzieci, które w życiu nie widziały słońca, tutaj przeżyły całe swoje życie, tutaj zdobyły wykształcenie i tutaj próbowały przeżyć, zostały bez niczego. Szumowiny, pozwolilibyście inwalidom przeżyć – słychać na nagraniu ostre słowa dyrektora.
W ubiegłym roku przy okazji Międzynarodowego Dnia Osób Niepełnosprawnych na internetowych portalach pojawiło się sporo artykułów dotyczących niepełnosprawności. Trochę z ciekawości, a trochę z obowiązku przejrzałem niektóre, ale ich treść już uleciała z mojej pamięci. Zapamiętałem za to coś innego. Otóż w samych artykułach pojawiały się linki do innych publikacji o podobnej tematyce. Nieco zdziwiony skonstatowałem, że spora liczba tych odnośników dotyczyła szeroko rozumianej tematyki seksualnej w kontekście niepełnosprawności. Zaintrygowany poszperałem tu i tam, a efektem moich poszukiwań było stwierdzenie, że seks osób niepełnosprawnych wzbudza ciekawość wśród społeczeństwa. Świadczy o tym nie tylko spora liczba artykułów na ten temat, ale także ilość wyświetleń filmów na YouTubie czy TikToku przedstawiających mniej lub bardziej wprost to zagadnienie.
Komunikacja zbiorowa jest dla osób z dysfunkcją wzroku głównym środkiem transportu – nie ma w tym nic odkrywczego, gdyż samodzielne kierowanie samochodem osobowym przez osoby niewidome jest póki co niemożliwe, a przez słabowidzące – bardzo ryzykowne. Są oczywiście ludzie, którzy posiadając orzeczenia o stopniu niepełnosprawności z symbolem 04–O, wsiadają za kółko. Osobiście nie polecam takich praktyk ze względu na zagrożenie życia, jakie generuje taki kierowca, oraz naruszenie prawa. Być może nasza sytuacja ulegnie zmianie, gdy na drogach pojawią się samochody autonomiczne, a przepisy prawne uregulują kwestię odpowiedzialności za wypadki spowodowane przez takie pojazdy. Na to musimy jednak jeszcze trochę poczekać.
Na razie osoby z dysfunkcją wzroku z powodzeniem mogą korzystać z ulgowych przejazdów komunikacją zbiorową. Przyznam się, że przez pewien czas zastanawiałem się, czy w ogóle warto pisać na ten temat. Jest to przecież jedno z najczęściej wykorzystywanych uprawnień, które na mocy prawa zostało przyznane niewidomym obywatelom naszego kraju. Oprócz podróży w celach wypoczynkowych, krajoznawczych czy hobbistycznych, osoby niewidome jeżdżą do placówek rehabilitacyjnych, medycznych lub ośrodków szkolno-wychowawczych. Przemieszczają się sami lub w towarzystwie przewodników – zarówno ludzi, jak i czworonogów. Zatem, o czym tu pisać, prawda? A jednak nie wszystko okazuje się takie oczywiste.
W sobotę, 5 lutego 2022 roku, w kościele pod wezwaniem św. Krzysztofa w Podkowie Leśnej oraz w ośrodku dla niewidomych w Laskach odbyły się uroczystości żałobne zmarłego 31 stycznia Władysława Gołąba. Media, przekazując tragiczną informację o śmierci, mówiły o nim: wieloletni prezes Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi (TOnO), niewidomy prawnik, adwokat, zasłużony działacz społeczny. Są to piękne, lecz w gruncie rzeczy suche i lakoniczne określenia, niewiele mówiące o tym, kogo niedawno pożegnaliśmy. Nie da się za ich pomocą zamknąć i podsumować dziewięćdziesięciu lat życia i ogromu pracy tego niezwykłego człowieka. Warto więc przybliżyć sobie, kim był, w co wierzył, ile dokonał i w jakich czasach przyszło mu się zmagać z niełatwą rzeczywistością, aby lepiej zrozumieć, ile zawdzięcza mu polskie środowisko osób niewidomych.
